Bir Nazar Boncuğu Hikayesi

Nazar Köy’e Çin Mallarının Nazarı

İzmir’in Kemalpaşa ilçesinde nazar boncuğu üretimiyle tanınan Nazar Köy’e nazar değdi. Türkiye ve yurtdışında pek çok kişinin koluna bilezik, evine süs eşyası olan ve inanışa göre nazardan koruyan nazar boncukları, üretildiği Nazar Köy’e nazar değdirdi.

Zira eski adı Kurudere, yeni ismi Nazar Köy olan köyde son 57 yıldır nazar boncuklarının el emeği göz nuru üretildiği atölyeler, ocaklar tek tek kapanıyor. Çin mallarının Türkiye’ye girmesinin ardından iki yıl öncesine kadar 12 ocak ve atölyenin bulunduğu köyde çalışan ocak-atölye sayısı dörde düştü. Nazar boncuğu üretimiyle tanınan Nazar Köy’de şimdiki hedef ise eko-turizm yoluyla Çin mallarıyla rekabet etmek.

Kuşadası Eko Sistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği tarafından Nif Dağı’na gerçekleştirilen doğa yürüyüşü sırasında güzergah üzerinde bulunan Nazar Köy’de yapılan incelemede köylüler dertlerini doğa sevenler ile paylaştı. Yılların Kurudere köyü 10 ay önce adını da değiştirmiş. Köy halkının çoğunluğu bahçecilik, tarım ve arıcılık ile uğraşıyor fakat köyü meşhur kılan esas konu nazar boncuğu. Son yıllarda Çin malı plastik nazarlıkların pazar payının neredeyse tamamını ele geçirmesine rağmen, ata yadigarı camdan mamul, öz hakiki nazarlık imal eden birkaç ocak, inatla yaşama savaşı veriyorlar. Kurudere’nin yeşil meyve bahçeleri arasında Perşembe ve Cuma günleri hariç yaz kış tüten bacalar bu ocaklara ait. Nazar Köy Muhtarı Hasan Yıldırım, 1950’li yıllardan bu yana nazar boncuğu ocaklarının bulunduğu ve cam süs eşyası üretiminin yapıldığı köyün son yıllarda güç kaybettiğini söyledi. 2000’li yıllara kadar köyde doğan tüm çocukların nazar boncuğu üretimiyle yetiştiğini, ancak Çin mallarının Türkiye’ye girmeye başlaması sonrası ocakların birer birer kapandığını aktaran Yıldırım, “2-3 yıl öncesine kadar 12 ocağın bulunduğu köyümüzde şu anda çalışan 4 atölye kaldı. Bu atölyeler de haftanın üç günü üretim yapabiliyor. Köyümüz artık göç vermeye başladı” dedi. Önceki yıllarda toptancıların uğrak yeri konumundaki köyün gün geçtikçe canlılığı yitirdiğini aktaran Yıldırım, geleneksel el sanatını öldürmemek için bir dizi önlem aldıklarını kaydetti.

***

3 BİN YILLIK GELENEK: NAZAR BONCUĞU
Anadolu’nun unutulmaya yüz tutmuş geleneksel Nazar Boncuğu, Nazar Köy’deki cam ocaklarında hayat buluyor. 3 bin yıllık geçmişi olan nazar boncuğu geleneği, Türkiye’de sadece İzmir’in Kemalpaşa ilçesine bağlı Nazar Köy’de boncuk ustaları tarafından üretilip, yaşatılıyor. Samanla karıştırılan, çam odunu kullanılarak 900 derece sıcaklığa ulaşan fırının haznelerinde bulanan camlar eriyerek şekilleniyor. İki adet demirin kullanıldığı bu teknikte kalın olan demire boncuğun ana zemini sarılıyor, ince demirle ise ana zemin üzerine diğer renkler ekleniyor. Ezme yöntemiyle de boncuklar şekilleniyor. Nazar boncuğu yapımında, küçük dana göz, karagöz, yedi göz gibi ilginç isimleri bulunan klasikleşmiş temel figürler kullanılıyor. Nazar boncukları, ustadan ustaya, karışımdan karışıma değişen renk tonlamalarıyla da ayrı bir ilgi odağı oluyor.

Haberin devamı için tıklayınız.

3. Nazar Köy Boncuk Şenliği

Kemalpaşa Belediyesi ve Nazarköy Muhtarlığı tarafından bu yıl üçüncüsü düzenlenen “Boncuk Şenliği” 6 Mayıs 2011 Pazar günü köy meydanında yapıldı.

Nazarköy’de üretilen boncukların tanıtımını yapmak, üreticileri teşvik etmek ve boncuğun çeşitliliğini artırmak amacıyla Kemalpaşa Belediyesi ve Nazarköy Muhtarlığı tarafından yapılanşenliğe Kaymakam Yüksel Topal, Belediye Başkanı Rıdvan Karakayalı, CHP İlçe Başkanı Mehmet Ayçil, belediye meclis üyeleri ve vatandaşlar da katıldı.

Yiğit, “Daha çok üretim daha çok pazara ihtiyacımız var”

Şenliğin açılış konuşmasını köy muhtarı, Mehmet Yiğit yaptı. Yiğit, “Nazarköy’ün bugüne kadar tanınmasında emeği geçen Kemalpaşa Kaymakamı Yüksel Topal’a, Kemalpaşa Belediye Başkanı Rıdvan Karakayalı’ya ve ayrıca tüm kurum, kuruluş ve kişilere teşekkür ediyorum. Köyümüzde ki nazar boncuğunun tanıtımı, pazarlanması geliştirilip yaşatılmasına daha da ihtiyaç vardır. Ne kadar ilerletebilirsek üretimi pazarlamamız bir o kadar daha iyi olacaktır. Bu da istihdama ve ekonomik kalkınmaya katkı sağlayacaktır” dedi.

 Karakayalı “Turizm merkezi haline getirmeyi hedefliyoruz”

Kemalpaşa Belediye Başkanı Rıdvan Karakayalı’da konuşmasında, Nazarköy’ü turizmin merkezi haline getirmeyi hedeflediklerini söyledi. Karakayalı, ” Boncuk el sanatını, bu mirası bir yerlere getirelim diye 2009 yılından sonra Kemalpaşa Kaymakamlığı ile birlikte çalışmalara başladık. Daha önce burada hiçbir şey yoktu. Kaymakamlık, köyün boncukta gelişmesi için tam destek verdi, belediye olarak bizde tanıtılması için katkıda bulunduk. Şenliği bu yıl belediye olarak 3 üncüsünü düzenliyoruz, her yıl binlerce katılımla gerçekleşmektedir. Bu şenlik boncuğun tanıtılması için büyük bir fırsattır. Belediye olarak şimdi amacımız daha çok turisti köyümüze nasıl çekebiliriz. 3 senede köyümüz bu kadar gelişti bir üç sene sonra neden bir Şirince gibi olmasın. Amacımız Nazarköy’ü turizmin merkezi haline getirerek turistlerin akınına uğramasını sağlamaktır. 1200-1300 derece sıcaklıkta odun ateşinde boncuk yapılan tek yer Nazarköy’dür. Türkiye’de tekiz. Dünya mirasları literatürüne pek yakın zamanda girecektir. Nazarköy’ü daha iyi tanıtmak ve geliştirmek için elimizden geleni hep beraber yapacağız.”dedi.  

Topal, “Köyümüz sadece boncuğu ile değil kirazı ile de ünlüdür”

Kaymakam Topal “Nazarköy sadece boncuğu ile değil, coğrafyası ile de güzeldir. Boncuğun, kirazın, temiz havasının her yerde duyurulması gerekiyor. Burada yapılan şenliğin başarıya ulaşmasının en önemli sebebi buradaki insanların sıcakve samimi davranışlarıdır. Biz Nazarköy’de insanlarımızın doğallığını, köyümüzün doğallığını muhafaza ediyoruz” dedi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir Türk Dünyası Dans ve Müzik Topluğu ile mahalli sanatçıların yer aldığı şenlikte konserler verildi, halk oyunları gösterileri sunuldu.

Alıntıdır